บทความนี้มุ่งเน้นการนำเสนอการขยายความหมายของคำว่า “ไว้” ในฐานะคำขยายกริยาหลักในภาษาไทย โดยอ้างอิงจากแนวคิดเกี่ยวกับอุปลักษณ์ของเลคอฟและจอห์นสัน (Lakoff & Johnson) ผู้เขียนได้อธิบายลักษณะของอุปลักษณ์ที่คำว่า “ไว้” แสดงออกในบริบทต่าง ๆ โดยใช้ตัวอย่างที่รวบรวมจากคลังข้อมูลภาษาไทยแห่งชาติ ผู้เขียนอ้างอิงความหมายของคำว่า “ไว้” จากพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 และงานวิจัยของ สัณห์ธวัช ธัญวงษ์ เพื่อนำเสนอความหมายของคำว่า “ไว้” ที่ใช้ในปัจจุบัน โดยพบว่าคำว่า “ไว้” มีทั้งหมด 5 ความหมายที่ถูกนำมาใช้เพื่อนำเสนอในบทความนี้ ได้แก่ เก็บ วาง/ตั้ง รักษา/สงวน เชื่อ และ เตรียมไว้ล่วงหน้า
คำสำคัญ: คำหลายความหมาย, อุปลักษณ์, คำขยาย
กัลยรัตน์ กลิ่นสุวรรณ. (2566). การศึกษาความหมายของคําว่า“รอบ” ในภาษาไทยปัจจุบัน. วารสารศึกษาศาตร์ มมร•คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, 11(2), 221-232.
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2550). TNC: Thai National Corpus. https://www.arts.chula.ac.th/ling/tnc3/
นฤบาล เหลืองรุ่งอุดม. (2567). การขยายความหมายของคําว่า “หนัก” และ “เบา” ในภาษาไทยปัจจุบัน. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย, 41(1), 27-62.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2554). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. https://dictionary.orst.go.th/
ราชบัณฑิตยสภา. (2560). พจนานุกรมศัพท์ภาษาศาสตร์ (ภาษาศาสตร์ทั่วไป) ฉบับราชบัณฑิตยสภา. กรุงเทพฯ: สํานักงานราชบัณฑิตยสภา.
สัณห์ธวัช ธัญวงษ์. (2557). กระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์ของคำ “ไว้”. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/46457
โสมรวี สมเพชร. (2563). การขยายความหมายของคําว่า “กัด” ในภาษาไทย: การศึกษาตามแนวอรรถศาสตร์ปริชาน. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย, 37(2), 1-36.
Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Kövecses, Z. (2002). Metaphor: A practical introduction. New York: Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction. (2nd ed.). New York: Oxford University Press.
Lakoff, G. (1987). Women, fire, dangerous things: What categories reveal about the mind. Chicago: The Chicago University.
Lakoff, G., Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago; London: The University of Chicago Press.
Le, D.T., Vu, N.C. (2009). Introduction to Linguistics. Hanoi: Social Science Publishing House.
Nguyen, T.G. (1998). Vietnamese Lexicology. Hanoi: Education Publishing House.
Taylor, J. (1995). Linguistics categorization: Prototypes in linguistic theory. (2nd ed.). New York: Oxford University Press.